قاعده فقهی وجوب ترتیبی به این مساله اشاره دارد که هرگاه میان دو واجب، یکی بر دیگری ارجح باشد، انجام واجب دوم منوط به رعایت و انجام کامل واجب اصلی خواهد بود. در بحث طراحی سایت سازمانی این مساله چه نمودی دارد؟

مردم جامعه در کنار استفاده حضوری  از خدمات سازمانی و خصوصی در بستر آنلاین نیز تمایل بالایی به  استفاده از انواع خدمات دارند و با توجه به سهولت و سرعت بالاتر و هزینه کمتر ارائه خدمات آنلاین، هر جامعه ای که تمایل بالاتری به توسعه داشته باشد زیرساخت لازم را ایجاد کرده و مسیر استفاده از این خدمات را هموار خواهد کرد.  در هرسایت امکانات و خدمات مختلفی مورد نیاز مردم خواهد بود که این خدمات در دو گروه کلی تقسیم بندی می‌شوند.

دسته اول: گروهی از خدمات هستند که صرفا با مشاهده توسط کاربر ارائه شده و نیاز به تعامل متقابل و تبادل  دو طرفه اطلاعات نیست و یک جریان یک طرفه در این فرایند برقرا ر می‌باشد. در اینجا کاربر با هدف پاسخ به یک سوال و کسب اطلاعاتی در آن مورد وارد یک سایت شده و بدنبال اطلاعات مورد نیاز خود می‌گردد.

دسته دوم: گروهی از خدمات است که نیاز به ثبت درخواست توسط کاربر داشته و در این خدمات انواع حساب کاربری متناسب با هر فرد مورد نیاز خواهد بود تا دقیقا مشخص باشد که چه خدمتی در چه زمانی به چه فردی ارائه شده است.

در هرسایت سازمانی یا خصوصی ممکن است تلفیقی از هر دو نوع خدمات ارائه ‌گردد. بطور مثال طراحی وبسایت سازمانی یک خبرگزاری بیشتر متمرکز بر ارائه یکجانبه اخبار خواهد بود اما برعکس آن، یک سایت دانشگاهی سامانه های زیادی را برای دانشجویان، اساتید و پژوهشگران در نظر میگیرد. باید توجه داشت که  با توجه به بررسی انجام شده توسط ابزارهای پایش مخاطبان سایت می‌توان بخش‌هایی که بیشتر از سایر قسمت های سایت توسط مخاطبان مورد جستجو و استفاده قرار میگیرند تقویت و بازنگری شده تا مسیر استفاده از این خدمات در کمترین زمان بیشترین نتیجه و بیشترین رضایت را برای مخاطبان ایجاد کند.

در کنار مردم جامعه استفاده های درون سازمانی و میان سازمانی هم در سایت های سازمان های گوناگون وجود دارد و در این باره هم باید مدنظر داشت که تعاملات B2B , B2G هم نیاز به تجربه کاربری مناسب دارند.

آنچه در این میان در طراحی سایت سازمانی باید مد نظر قرار گیرد این مساله است که باید  توجه داشت که چه سهمی از مخاطبان سایت را اعضای سازمان و سایر سازمان ها تشکیل می دهند و چه سهمی به عموم جامعه تعلق دارد.  بنابراین طراحی وبسایت  سازمانی باید  مردم محور بوده و این  مساله هم در ظاهر گرافیکی سایت و هم در سامانه های کاربردی سایت مشاهده شود.  ضعفی که در شرایط کنونی مشاهده می شود  عدم رعایت وجوب ترتیبی است.

در هر سایت سازمانی خدماتی که بطور مستقیم مورد استفاده مخاطبان قرار میگیرد حکم واجب اصلی را داشته و پس از آن استفاده فرهنگی و مناسبتی و سیاسی از سایت سازمان واجب ثانوی خواهد بود. متاسفانه برخی سازمان ها در طراحی سایت سازمانی خود نخستین بخش های قابل مشاهده توسط کاربر را به اخبار مناسبتی، مدیریتی، سیاسی و موارد مشابه اختصاص میدهند که ان مساله در وهله اول منجر به تشابه سایت های سازمانی متفاوت به یکدیگر شده و پس از آن کیفیت تجربه کاربری مخاطب را کاهش می‌دهد.  

قاعده وجوب ترتیبی وقتی در طراحی سایت سازمانی مورد توجه قرار گیرد ممکن است طراحی را صرفا از نظر جابجایی بخش های مختلف سایت دچار تغییر نماید اما رضایت مخاطب سایت را چندین برابر افزایش داده و باعث کاهش نرخ خروج از سایت خواهد شد. در بدنه دولتی کشور، در بستر آنلاین خدمات سازمانی به گونه ای است که مخاطبان در بسیاری مواقع مسیر جایگزین برای پاسخگویی به نیاز خود ندارند و خروج از سایت منجر به عدم رضایت مخاطب شده و این مساله یا به بی پاسخ ماندن آن نیاز می انجامد و یا به تماس یا مراجعه حضوری به سازمان مذکور می‌انجامد که این مسأله به با ماهیت ارائه خدمات آنلاین در وبسایت سازمانی در تعارض خواهد بود.

پس باید مد نظر قرار داد که هم تعداد بخش های هر سایت و هم جانمایی هر بخش به قاعده وجوب ترتیبی عمل نماید.

رضایت بالاتر مخاطبان از وسایت سازمانی منجر به اختصاص زمان بیشتری به ورق زدن سایت شده و مسلما اگر رضایت و تعمد خود مخاطب پشت این مساله مستتر باشد هم در کیفیت پاسخگویی سایت سازمان تاثیر بالایی دارد و هم در رتبه بندی سایت در موتورهای جستجو تاثیر خواهد داشت. موتورهای جستجو مبنا را بر پاسخ کامل‌تر و سریعتر هر سایت به نیازی که در محتوای خود مدعی پاسخگویی به آن بوده می‌گذارند و درصورتی که محتوایی که در سایت شناسایی شده زمان زیاد و در نتیجه مسیر طولانی را برای کاربر ایجاد کرده باشد  امتیاز منفی  برای آن سایت در نظر گرفته می‌شود. فرض کنیم سازمانی دولتی به ارائه خدمات خاصی تحت نام فرضی خدمات الف می پردازد. مخاطب خدمات الف را در موتورهای جستجو وارد  کرده و با این سایت سازمانی مواجه می‌شود. در صورتی که مخاطب در ورود به سایت در چند بخش ابتدایی سایت اخباری مانند آخرین جلسات مدیر ارشد سازمان و همایش هایی که آن مسئول شرکت کرده اند را مشاهده کند ممکن است استنباط او ادامه این محتوا تا پایین ترین نقطه سایت باشد و به این شکل از جستجو در این سایت دلسرد شود. اما برعکس اگر مخاطبی در مواجه با یک سایت سازمانی بسرعت بتواند به علت ورود خود به سایت پاسخ دهد ضمیر ناخودآگاه او رضایتی که ایجاد شده را به تمایل بیشتر او به بررسی سایر بخش های سایت تبدیل میکند و مخاطب با رضایت و حس بهتری حتی خبر آخرین جلسه سازمانی ریاست آن سازمان را مطالعه خواهد کرد.

تلفیق یک قاعده فقهی و استانداردهای طراحی وب در طراحی سایت سازمانی  یقینا دستاوردی سینرژیک خواهد داشت که نتیجه آن رضایت مخاطب، کاهش هزینه های سازمانی و سهولت ارائه خدمات خواهد بود. پس لطفا در طراحی سایت سازمانی خود و نیز در ورود محتوای آن اهمیت مخاطبان اصلی سایت که تعداد آنها از سایر مخاطبان خاص بسیار بیشتر خواهد بود را از یاد نبرید.