این روز‌ها احتمالاً زیاد واژه طراحی با محوریت تجربه کاربری یا طراحی UX را می‌شنوید. مخصوصاً اگر در چرخه فناوری محصولی نقشی دارید، بیشتر از همه این واژه را شنیده‌اید. عبارت طراحی UX یا User Experience Design در سال 1995 توسط دان نورمن که آن زمان نایب‌رئیس گروه فناوری‌های پیشرفته در اپل را بر‌عهده داشت مطرح شد.
بر اساس تعریف آقای نورمن، واژه تجربه کاربری تمام وجوه تجربه شخص با سیستم را پوشش می‌دهد. این وجوه می تواند شامل طراحی صنعتی، گرافیک، رابط کاربری، تعامل فیزیکی و دستورالعمل کار با سیستم باشد. اما با رشد سریع نوآوری در فناوری‌ها، UX وجوه بیشتری از فرایند توسعه کسب‌و‌کار را در بر گرفت و روز به روز بر گستردگی حوزه طراحی تجربه کاربری افزوده می‌گردد.
برخی از پیشرفت‌ها در فناوری صوتی و قابلیت‌های هوش مصنوعی (AI)، بهره‌مندی از تجربه در این فناوری‌ها را برای فراهم نمودن تجربه کاربری بهتر ضروری ساخته است. یک طراحی UX می تواند برای تعیین کیفیت محصول مورد استفاده قرار گیرد. بدون یک فرایند طراحی تجربه کاربری مناسب، چون توسعه‌دهندگان ایده‌ای برای پیشبرد پروژه ندارند، فرایند توسعه پروژه می‌تواند کمی آزار‌دهنده و خسته‌کننده شود.
صنعت طراحی تجربه کاربری همه‌روزه در حال رشد است. در امریکا بیش از 150هزار شغل در ارتباط با طراحی UX وجود دارد و در زمره 25 شغل پر‌درآمد در آمریکا قرار می‌گیرد. دلیل این جایگاه شگفت‌انگیز، نقش پر‌اهمیت و برجسته طراحی تجربه کاربری در توسعه کسب و کار است. بصورت روز‌افزون، استارت‌آپ‌ها و کمپانی های سطح بالا بخش اعظم سرمایه‌گذاری خود را در حوزه طراحی UX متمرکز می‌کنند. محبوبیت UX از آنجا آشکار می‌شود که کمپانی Amazon در سال ابتدای توسعه خود، 100 برابر بیشتر از تبلیغات، در زمینه تجربه مشتری (customer experience) سرمایه‌گذاری کرده‌است. داشتن یک ایدۀ مناسب تجربه کاربری برای بدست‌آوردن مزیت رقابتی نسبت به رقبا ضروری است.
حال شاید تمایل داشته باشید آخرین تعریف از طراحی UX را بدانید. طراحی تجربه کاربری (UX) ادراکات و پاسخ‌های شخص (کاربر) که از استفاده و استفاده قریب‌الوقوع یک محصول، سیستم یا سرویس نتیجه می‌شود، تعریف می‌گردد. هدف از طراحی UX، ایجاد بهترین تجربه کاربر با محصول است بصورتی که تا حد‌امکان بازدید‌کنندگان بیشتری جذب شوند. بعد از جذب بازدید‌کننده به وب‌سایت، مجدداً این وظیفه UX است که سفر آنها را از صفحه اصلی تا خرید محصول طراحی کند.
کیفیت‌های لازم برای یک طراح تجربه کاربری (UX)
چون نقش یک طراح تجربه کاربری کاملاً پیچیده و مهم است، چند خصوصیت فردی برای تبدیل شدن به یک طراح UX خبره، ضروری به حساب می‌آید.
- قابلیت درک
- کنجکاوی
- وضوح بیان
قابلیت درک
این یک خصوصیت مهم است و به شما کمک می‌کند تا علّت رفتار شخص را درک کنید. با این قابلیت، شما می‌توانید خود را به جای دیگران بگذارید تا از چگونگی درک مردم از محصولی که می‌خواهید ارائه کنید، ایده‌ای بدست آورید. آنها باید به مردم اهمیت دهند و مطمئن شوند که مشتریان در استفاده از محصول آنها دچار درد‌سر نمی‌شوند.
کنجکاوی
برای آن‌که یک طراح خوب تجربه کاربری شوید، نیاز است که نسبت به چگونگی و علت وجود یک پدیده کنجکاو باشید. همچنین باید از آخرین نو‌آوری‌ها آگاه باشید و بر چگونگی بهر‌گیری کاربران از یک محصول نظارت داشته باشید. جدا از آن، ضروری است که نسبت به آخرین نو‌آوری‌های به‌کار گرفته شده توسط رقیبان مطلع باشید. طراحان UX باید بر اساس تغییراتی که در سازمان رقیب روی می‌دهد، قادر باشند نسبت به چگونگی تأثیر اقدامات رقیب بر سازمان خود شناخت مناسبی پیدا کنند.
وضوح بیان
از آنجا که توضیح و تشریح سادۀ حتی پیچیده‌ترین مفاهیم به افرادی که دانش قبلی در زمینه تجربه کاربری را نداشته باشند بسیار ضروری است، خصیصۀ وضوح بیان نیز حائز اهمیت بالایی است.
پیش‌نیاز‌های طراحی UX
طراحی تجربه کاربری به خودی خود یک عنوان کاملاً پیچیده و یک رشتۀ چالش‌برانگیز است. در UX، کارشناسان باید درباره آنچه در ذهن کاربران می‌گذرد، درباره نیازهایشان و چگونگی رخ‌داد آن نیازها کاوش کنند. جدا از بهره‌مندی از یک دانش مناسب پیرامون روان‌شناسی انسان، مطّلع بودن از آخرین نو‌آوری‌ها در همۀ ابعاد زندگی ضروری محسوب می‌شود. همۀ موارد ذکر شده به درک رفتار کاربر، ایده‌پردازی درباره نیاز‌های کاربر و شناخت تغییرات مورد نیاز در محصول، کمک می‌کند. برخی از آخرین روند‌های تکنولوژیکی همانند Big Data، AI، VR و غیره به زودی طراحی UX را تغییر خواهند داد.