در حدود 150 سال از ورود بانک و بانکداری به ایران میگذرد. البته در فرهنگ کهن این کشور مدارکی از بانکداری به سبک کهن حتی در زمان تمدن بابل دیده شده اما با تعریفی که امروزه در باور یک شهروند ایرانی از بانک وجود دارد باید گفت پس از گذشت نیمه قرن 12 هجری شمسی کم کم بانکداری نخست بشکل خصوصی و سپس بشکل دولتی وارد ایران شد. پس از انقلاب در سال 58 به مصوبه شورای انقلاب تمامی بانکها دولتی شدند و تا سال 1380 خدمات بانکداری در ایران در کالبد بانکهای دولتی ارائه میشدند. در سال 1380 نخستین بانک خصوصی پس از انقلاب تاسیس شده و از آن پس رشد قابل توجهی در کمیت این نوع از بانکداری و نیز کیفیت ارائه خدمات بانکداری دیده شد.
از حوالی سال 1373 بانکداری ایران بسمت بانکداری الکترونیک اریب شده و مسیری پیوسته در پیشرفت کمی و کیفی خدمات الکترونیک بانکی در ایران طی شد که زیرساخت بانکادری مدرن حال حاضر ایران را تشکیل داد. در حال حاضر تمامی بانکهای ایران بصورت یک پیش فرض قطعی باید به طراحی پورتال سازمانی و درنتیجه طراحی سایت بانکی برای ارائه خدمات الکترونیک خود بپردازند. طراحی سایت سازمانی برای بانک ها دستاورد های بسیاری دارد که میتوان به اختصار به برخی از آنها اشاره کرد:
- افزایش رضایت مردم و مصرف کنندگان
- محدود نبودن به ساعات اداری برای پاسخگویی به مردم کشور
- جلوگیری از مراجعه حضوری بدون التزام که هم برای مراجعه کننده و هم برای بانک هزینه زمانی و مالی خواهد داشت
- سهولت دریافت خدمات
- سرعت بالاتر در پیگیری خدمات بانکی و عدم نیاز به صف های طولانی احتمالی
- رضایت شغلی بالاتر متخصصان فعال در بانک های کشور
- کسب درامد و سود بالاتر برای بانک ها بسبب امکان پاسخگویی به تعداد بالاتری از مشتریان
- ...
برای طراحی سایت بانکی بانک ها تنها نیازمند داشتن یک سایت بانکی نبوده و مدیریت این سایت اهمیت بالایی دارد و به همین دلیل طراحی پورتال سازمانی برای بانک اهمیت بالایی دارد تا سامانه مدیریت محتوا(CMS) مناسبی برای مدیریت بهتر سایت بخود در دست داشته باشد. همچنین چندان که امکان مراجعه همزمان تعداد بالایی از مشتریان در فضای الکترونیک وجود دارد، باید امکان پاسخگویی مناسب برای این حجم از تقاضا نیز فراهم باشد و در نتیجه طراحی پورتال سازمانی بانکی باید سهولت استفاده از سامانه های خود را هم برای دریافت کنندگان خدمات و هم سرمایه انسانی بانک را مد نظر داشته باشد. پس در طراحی سایت بانکی باید دسترسی تلفنی و مسیریابی به تمامی شعب بانک برای مخاطب پیش بینی شده باشد.
در کنار ایجاد بستر و زیرساخت لازم در طراحی سایت بانکی باید مدر نظر داشت که قسمت معناداری از خدمات الکترونیک میتواند بصورت خودکار با استفاده از تکنولوژی روز دنیا انجام شود و کارکنان بانک مشغله خود را معطوف موارد پیچیده تری کنند و نتیجه این اتفاق در کنار پاسخگویی بیشتر بانک ، توسعه خدمات بانک از طریق نوآوری متخصصان آن خواهد بود و استفاده بهینه از تخصص و نوآوری سرمایه انسانی بانک قطعا دستاورد مهمی خواهد بود که این مساله باید از همان ابتدای طراحی پورتال سازمانی بانک در نظر گرفته شود.
برای افزایش رضایت مراجعه کنندگان سایت باید در طراحی سایت بانکی مواردی را مد نظر داشت که هم جذابیت دیداری(UI) مناسبی را برای جلب اوجه کاربران داشته باشد و هم تجربه کاربری(UX) مناسبی برای آنان ایجاد کند. این بدان معناست که مخاطبان سایت باید سایت زیبا و جذا و مدرن با امکانات و سامانه هایی مجهز را مشاهده کنند که استفاده سریع و آسان و البته با کیفیت از این سامانه های جذاب تیرخلاص دریافت رضایت مشتریان خواهد بود. پس در ادامه با هم به بررسی ملزومات عمومی یک پروژه طراحی پورتال سازمانی برای بانک ها مینشینیم و خروجی این مقاله ایجاد دادگاه اولیه درستی در حداقل های طراحی سایت بانکی برای مخاطبان عزیز خواهد بود.
قسمتهای مهم در طراحی سایت بانکی:
- هدر و منو(Header & Menu): از بالاترین نقطه سایت وقتی چشم کاربر به جستجو میپردازد در کنار انتظار خود اگاه و ناخود اگاه خود به جذابیت هرآنچه مشاهده میکند بدنبال یافتن اطلاعات یا استفاده از خدماتی است که دلیل قطعی مراجعه او به سایت بانک بوده است. پس در طراحی پورتال سازمانی برای بانک، منوی سایت باید دسته بندی کلی از هر آن نیازی که میتواند برای مخاطبان این سایت وجود داشته و در سایت پاسخ داده شود در خود جای دهد. همچنین نمایش شبکه های اجتماعی بانک نیز در هدر سایت میتواند برای مخاطبان یک نکته مثبت محسوب شود.
- اسلایدر(Slider): پس از هدر و منو مهمترین مهم در مواجه نخست مخاطب با سایت مشاهده میشود. در این اسلایدر امکان بارگذاری عکس و ویدیو باید میسر باشد اما سیاست محتوا گذاری باید مد نظرداشته باشد مواردی در این قسمت قرارگیرند که از دید یک مشتری عادی در طراحی وبسایت بانکی قرار هست برای او اهمیت داشته و نیازی را پاسخ دهد. حتی هستند نیازهایی که از دل نوآوری بانک در ارائه خدمات متولد شده و نیازی را پاسخ دهند که مخاطب تاکنون حتی انتظار آن را نداشته است.
نکته: به نخستین منظره مشاهده شده پس از بازکردن سایت توسط مخاطب HeroSection گفته میشود. این بخش دقیقا دیدگاه اولیه مخاطب نسبت به این سایت و یا حتی این بانک تشکیل میدهد که در ضمیر ناخودآگاه او در بلند‌مدت نیز جریان خواهد داشت. موارد 1 و 2 در مجموع این HeroSection را برای مخاطب نمایش میدهند و جذابیت دیداری (UI) این بخش اهمیت بالایی در طراحی سایت بانکی خواهد داشت. این نکته با این مثال ملموس تر خواهد بود که در نظر بگیریم صرفا مراجعه به بانک بصورت حضوری میسر باشد و اولین منظره ای که مراجعه کننده از بانک میبیند که شامل تابلو، ساختار معماری و دکور بانک خواهد بود. مسلما این تصویر در دیدگاه مخاطب از هین لحظه تا ابد نسبت به این بانک اهمیت خواهد داشت. پس HeroSectionسایت بانک خود را بسیار جدی بگیرید!
- خدمات الکترونیک: اساسا علت مراجعه هر فردی به سایت بانکی استفاده از خدمات الکترونیک اعم از دریافت اطلاعات با استفاده از سامانه های کاربردی سایت خواهد بود و بنابراین نمایش درخور این خدمات الکترونیک و نیز طراحی فرایندی آسان و سریع برای گرفتن بیشینه نتیجه از این سامانه های برای مخاطب و در نتیجه برای بانک در طراحی پورتال سازمانی بانک اهمیت فراوان دارد.
- پس از آن نوبت به معرفی و توضیح کلی خدمات حضوری و غیر حضوری این بانک میرسد که مطالعه این بخش برای مخاطب تنها زمانی جذاب خواهد بود که سامانه ها یا خدماتی جذاب، تحت عناوینی جذاب و با طراحی جذاب معرفی شوند. در طراحی سایت بانکی این مساله شاید رابطه مستقیم مشهود در رضایت مخاطب نداشته باشد اما جامعیت خدمات سایت در اینجا نیاز به معرفی شایسته و بایسته ای دارند.
- جستجوی شعب بانک و اطلاعات بروز شده درباره شعب مجاز بانک از نیازهای مهم مخاطبان سایت هر بانک میباشد. و راه های ارتباطی شعب اعم از نشانی و شماره تماس در این قسمت از سایت میتواند تجربه کاربری مخاطبان سایت را ارتقا داده و در موتورهای جستجو نیز وضعیت سایت را بهبود بخشد. بنابراین در طراحی بسایت بانکی باید بخشی با ظاهری ساده و گویا و کاربری ساده در نظر گرفته شود. کاربری این نکته باید در سطحی باشد که اطلاعات ارتباطی شعب کاملا سریع قابل استفاده باشند. به چه شکل؟ با کلیک روی شماره تماس شعبه مورد نظر امکان تماس مستقیم توسط گوشی فراهم باشد و نیز امکان داشتن لوکیشن شعبه مورد نظر نیز برای مخاطب فراهم باشد تا با یک اشاره هم تماس و هم مسیر رسیدن خود به شعبه بانک برای او مشخص شود. این نقشه میتوان به نرم افزارهای مسیریابی مانند "نشان" و ... نیز متصل باشد تا بهترین کیفیت در ارائه اطلاعات صورت گیرد.
- مطالبی که نیاز مستمر مخاطبان را بدون هیچ گونه ورود به حساب کاربری یا سامانه خاص پاسخ دهد میتواند اهمیت بالایی هم از نظر موتورهای جستجو و هم در دیدگاه مخاطبان سایت داشته باشد. بطور مثال اعلام نرخ ارز و طلا و شاخص کل بورس و مختصر مواردی مشابه میتواند این نیاز را بخوبی پاسخ دهد. پس طراحی پورتال سازمانی بانک باید مساله نیاز روزمره مخاطبان را نیز هدف قراردهد.
- جدیدترین اتفاقات یا خدمات بانک میتواند در برندینگ بانک و همینطور افزایش رضایت مخاطب سایت ایجاد کند و این مساله نیز میتواند یک بخش مختصر و مفید را در طراحی سایت بانکی به خود اختصاص دهد.
- موردی که در طراحی پو رتال سازمانی برای بانک های کشور در حال حاضر تا حدی مغفول باقی مانده تولید محتوای مفید در زمینه انواع تسهیلات و یا حتی سرمایه گذاری ها میباشد. در حال حاضر مردم کشور برای دریافت مشاوره اقتصادی برای سرمایه گذاری گاه هزینه های گزافی پرداخت میکنند که حتی ممکن هست کارایی و اثربخشی لازم را نداشته باشد. با توجه به اعتبار بانک و اطلاعات آن و تخصص سرمایه انسانی آن میتواند این نیاز را در مقیاس کلان بطور رایگان در اختیار مردم کشور گذاشت تا در بحث عدالت توزیعی بدون در نظر گرفتن محل زندگی هر ایرانی امکان دسترسی به مشاوره اقتصادی موثق وجود داشته باشد.
- در آخر این مساله قابل ذکر است که سایت بانک باید صرفا نیاز مخاطبان خود را در طراحی پورتال سازمانی خود هدف قرار دهد و نیز بانک های گوناگون نیازمندی متفاوتی نیز میتوانند داشته باشند که نیافام از ارائه رایگان خدمات مشاوره درباره طراحی سایت بانکی استقبال کرده و به اقتضای موارد به گفتگو خواهیم نشست. چرا که تجربه ارائه خدمات به بانک های پیشگام کشور سرمایه دانشی بزرگی برای نیافام بوده که قطعا پرداخت زکات این دانش دلنشین خواهد بود.