صرف نظر از تمام نگرش‌های مثبت و منفی که نسبت به تکنولوژی و نفوذ فزایندۀ آن در زندگی بشر مطرح است، مزایای چشمگیر و نیازهای دنیای امروز موجب شده که استفاده از آخرین راهکارهای فناورانه به یک ضرورت در سازمان‌ها و زندگی روزمره تبدیل شود.

سازمان‌های بزرگ به دلیل فشار ناشی از رقبا و عوامل محیطی آنها همواره در حال تحقیق و توسعه و شناسایی فرصتهای استفاده از IT و آخرین راهکارهای آن در امور مدیریتی و اجرایی خود هستند. یکی از سامانه‌هایی که سازمان‌های بزرگ به اثربخشی استفاده از آن در رشد منابع انسانی، مدیریت دانش و جذب و نگهداشت مشتریان پی برده‌اند، سیستم مدیریت یادگیری یا LMS می‌باشد. این سیستم‌ها هم بصورت اپلیکیشن‌های Stand-alone و هم بطور منسجم با سیستم‌های ماژولار همانند پورتال سازمانی ارائه می‌شوند.

در این مقاله قصد داریم بجای صحبت از جزئیات و تقسیم‌بندی چنین سیستم‌هایی، به رویکردهای جدید در استفاده از سیستم‌های مدیریت یادگیری بپردازیم.

 

سیستم مدیریت یادگیری چیست؟

سیستم مدیریت یادگیری (LMS) بعنوان یک استراتژی مؤثر آموزشی، سیستمی برای برنامه‌ریزی، ارائه و ادارۀ فرایند آموزش الکترونیک می‌باشد. مدیریت اسناد و محتویات آموزشی و تولید گزارش و آمارهای تحلیلی از دیگر بخش‌های یک سیستم LMS به شمار می‌رود.

سیستم مدیریت یادگیری امکان ارائۀ اسناد آموزشی از سوی آموزگار به دانشجو را تسهیل نموده و ابزارهای لازم برای  تولید آزمون‌ها و امتحانات غیرحضوری یا حضوری (بصورت آنلاین سر کلاس) را فراهم می‌کند.

خصوصیات کلیدی یک LMS مدرن چیست؟

 

هوش مصنوعی: استفاده از هوش مصنوعی در سیستم LMS می‌تواند منجر به شخصی‌سازی تجربۀ یادگیری برای هر دانشجو شود. هوش مصنوعی می‌تواند با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و با توجه به دوره‌ها و عناوین آموزشی گذرانده‌شده توسط دانشجو، مناسب‌ترین و مرتبط‌ترین دوره‌ها را به او پیشنهاد دهد و با شناسایی الگوی رفتار دانشجو، اعلان‌های مناسب و راهنمایی‌های جذابی را برای او فراهم آورد.

 

اتوماسیون فرایند آموزش: سیستم LMS می‌تواند وظایف وقت‌گیری همانند ثبت نام دانشجویان، گروه‌بندی، زمان‌بندی آموزش، اطلاع‌رسانی‌ها، ارائۀ فصل‌های آموزشی و برگزاری آزمون‌ها را بصورت خودکار مدیریت کند. چنین امکاناتی بسیاری از هزینه‌های فرایند برگزاری دورۀهای آموزشی را کاهش می‌دهد و از صرف منابع مورد نیاز جهت مدیریت فرایند ثبت نام، آموزش، برگزاری آزمون و صدور کارنامه و مدرک گذران دوره آموزشی جلوگیری می‌کند.

 

تولید و ارائۀ دوره‌های آموزشی: سیستم LMS می‌تواند برای تولید کاتالوگ‌های الکترونیک و عناصر گرافیکی ارائه‌کنندۀ دوره‌های آموزشی، مجموعۀ ابزارهای لازم برای مدیران را فراهم کند. مدیران می‌توانند براحتی و با استفاده از امکانات داشبورد LMS ها، محتوای تعریف دوره و خصوصیات متنوع آن را به سیستم معرفی کنند. سیستم‌های LMS تحت وب، می‌توانند با استفاده از داده‌های مدیر سیستم، محتوا و عناصر گرافیکی صفحات وب را تولید نموده و تمام مؤلفه‌های لازم برای ارائۀ دوره‌های آموزشی را فراهم کنند.

 

انسجام: ماهیت‌ها و داده‌های سازمان در سیستم LMS باید با داده‌های دیگر سیستم‌ها همانند پورتال سازمانی و CRM و ... مرتبط و هم‌سان باشد بدین‌معنی که اطلاعات تولیدشده توسط سیستم‌های متفاوت را بتوان در یکدیگر مورد استفاده قرار داد.

 

گیمیفیکیشن:  گیمیفیکیشن یا بازی‌گونه‌سازی که یکی از جدیدترین روش‌ها برای درگیر نمودن مخاطب و ایجاد تغییرات رفتاری است، به یک رویکرد پیشرو در سیستم‌های LMS تبدیل شده‌است. از مهمترین مزایای گیمیفیکیشن در سیستم‌های مدیریت یادگیری را می‌توان در قالب عناوین ذیل جمع‌بندی کرد:

 

• درگیرکنندگی بالای دانشجویان در فرایند یادگیری
• ایجاد انگیزه در یافتن و دستیابی به اهداف
• ساخت تیم‌های یادگیری و بهره‌برداری از حس همکاری
• یادگیری مبتنی بر تجربه‌گرایی
• بازخورد آنی

آیا یک نرم افزار LMS واقعاً ارزش هزینه کردن را دارد؟

در مورد اینکه آیا استفاده از LMS ها برای سازمان و کسب و کار مفید است یا خیر باید به نگرش سازمان و برنامه‌های آن توجه داشت. مشخصاً سازمان‌های مدرن و کسب و کارهای پیشرو به اهمیت برگزاری برنامه‌ها و دوره‌های آموزشی برای پرسنل سازمان و مشتریان و مخاطبین آن پی‌ برده‌اند و حتی دپارتمان‌های ثابت و بعضاً بزرگی هم برای پیشبرد چنین آموزش‌هایی تأسیس کرده‌اند. امروزه دپارتمان‌های منابع انسانی در سازمان‌های بزرگ در کنار دپارتمان‌های آموزش برای برنامه‌ریزی و برگزاری دوره‌های آموزشی با هم همکاری می‌کنند تا حدی که شرکت در این دوره‌ها و کیفیت گذراندن آزمون‌ها برای تعیین حقوق و ترفیع کارکنان سازمان ملاک عمل قرار می‌گیرد. با توجه به مزایای فراوانی که راهکارهای فناوری اطلاعات برای سازمان‌ها به ارمغان آورده‌است و بسیاری از فرایندهای سازمانی از طریق نرم‌افزارهای پورتال سازمانی، CRM، SCM، ERP و ... انجام می‌شود، اتوماسیون فرایند مدیریت یادگیری نیز از طریق LMS صورت می‌پذیرد.

سازمان‌های کوچک، غیر دولتی و غیرانتفاعی نیز دوره‌های آموزشی خود را به عنوان یک سرویس و از طریق پورتال‌های خود برگزار و مدیریت می‌کنند و برخی از این دوره‌های آموزشی نیز در قالب پکیج‌هایی از محتوای قابل استفاده در وبسایت و با استفاده از سیستم LMS به مخاطبین و متقاضیان این دوره‌ها فروخته می‌شود بدین ترتیب LMS علاوه بر مدیریت فرایند، ثبت نام، ارائه، تولید آزمون، برگزاری آزمون و صدور مدرک پایان دوره، به عنوان فروشگاه آموزش‌های آنلاین نیز مورد بهر‌برداری قرار می‌گیرد.